گردشگری و تحول پایدار: فرصتی برای توسعه متوازن و حفاظت از میراث فرهنگی

ملیحه فخاری، فعال رسانه در یادداشتی نوشت: گردشگری پایدار به معنای استفاده از ظرفیت‌های گردشگری به گونه‌ای است که نیازهای امروز را برآورده کند، بدون آنکه منابع طبیعی و فرهنگی برای نسل‌های آینده به خطر بیفتد. این نوع گردشگری بر سه رکن اساسی استوار است: حفاظت از محیط زیست، توسعه اقتصادی و عدالت اجتماعی. وقتی این اصول رعایت شود، گردشگری به محرکی برای تحول پایدار در جامعه تبدیل می‌شود و علاوه بر ایجاد درآمد، باعث تقویت هویت فرهنگی و اجتماعی می شود.

یکی از نکات برجسته گردشگری پایدار، حفاظت از میراث­فرهنگی و طبیعی است. بناها، بافت‌های تاریخی، مناظر طبیعی و منابع فرهنگی هر منطقه، جزو ارزشمندترین دارایی‌های آن محسوب می‌شوند. بدون حفظ این سرمایه‌ها، جذابیت گردشگری کاهش یافته و فرصت‌های اقتصادی نیز محدود می‌شود. از سوی دیگر، آموزش و فرهنگ‌سازی درباره گردشگری مسئولانه و احترام به محیط زیست، نقش مهمی در ایجاد تجربه‌های ماندگار برای گردشگران و ایجاد حس مسئولیت در جامعه محلی دارد.

تجربه جهانی نشان می‌دهد مناطقی که گردشگری پایدار را به‌طور جدی دنبال می‌کنند، موفق به ایجاد اشتغال پایدار، افزایش درآمدهای محلی و جذب گردشگران وفادار شده‌اند. این امر نه تنها باعث رشد اقتصادی می‌شود، بلکه کیفیت زندگی مردم محلی را نیز ارتقا می‌بخشد. همچنین، گردشگری پایدار می‌تواند به حفظ تنوع فرهنگی و سنت‌های بومی کمک کند، زیرا توسعه گردشگری به همراه احترام به فرهنگ محلی، باعث حفظ میراث معنوی و فرهنگی یک جامعه می‌شود.

در ایران، با وجود تاریخ و فرهنگ غنی و جاذبه‌های طبیعی متنوع، ظرفیت‌های فراوانی برای توسعه گردشگری پایدار وجود دارد. بناهای تاریخی، بافت‌های سنتی، شهرهای کویری، مناظر طبیعی و صنایع دستی، همگی زمینه‌ساز ایجاد تجربه‌های گردشگری متنوع و مسئولانه هستند. سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با میراث­فرهنگی و گردشگری، با برگزاری برنامه‌های آموزشی، نمایشگاه‌ها و کارگاه‌های تخصصی، در تلاشند تا مردم و فعالان این حوزه با اهمیت گردشگری پایدار آشنا شوند و نقش خود را در حفاظت از منابع فرهنگی و طبیعی ایفا کنند.

یکی از مولفه‌های کلیدی موفقیت گردشگری پایدار، مشارکت فعالان محلی است. مردم محلی، با شناخت دقیق از فرهنگ، تاریخ و محیط اطراف خود، بهترین راهنمایان گردشگران هستند و می‌توانند تجربه‌ای اصیل و متفاوت ارائه دهند. این مشارکت، علاوه بر ایجاد فرصت‌های اقتصادی، باعث افزایش حس تعلق و مسئولیت در جامعه محلی نسبت به محیط زیست و میراث­فرهنگی می‌شود.

شعار امسال در هفته گردشگری «گردشگری و تحول پایدار» بر اهمیت ایجاد تعادل میان توسعه اقتصادی و حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگی تأکید دارد. این شعار یادآور می‌شود که گردشگری موفق، تنها با رشد اقتصادی محقق نمی‌شود، بلکه نیازمند برنامه‌ریزی هوشمندانه، آموزش جامعه و احترام به محیط زیست و فرهنگ محلی است. تحول پایدار در گردشگری، فرآیندی تدریجی است که همگان باید در آن نقش داشته باشند: از مسئولان و فعالان حوزه گردشگری گرفته تا مردم محلی و خود گردشگران.

به طور خلاصه، گردشگری و تحول پایدار یک فرصت طلایی برای کشورها است تا هم درآمد ایجاد کنند، هم اشتغال پایدار فراهم آورند و هم میراث­فرهنگی و طبیعی خود را برای نسل‌های آینده حفظ کنند.

توسعه گردشگری پایدار، با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی، آموزش و فرهنگ‌سازی، و مشارکت همگانی، می‌تواند به تغییرات مثبت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منجر شود. این مسیر، هم موجب رفاه مردم و حفظ محیط زیست می‌شود و هم تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای گردشگران خلق می‌کند.

هفته گردشگری فرصتی است تا اهمیت این صنعت و تأثیر آن در توسعه پایدار به جامعه یادآوری شود و همه فعالان حوزه گردشگری، از مسئولان و کارشناسان تا مردم محلی، با یک نگاه مشترک به سمت تحقق تحول پایدار حرکت کنند.

با اجرای اصول گردشگری پایدار، می‌توان به آینده‌ای روشن و متوازن برای صنعت گردشگری و جامعه دست یافت و ارزش‌های فرهنگی و طبیعی را همواره زنده نگه داشت.

انتهای پیام/