گردشگری پایدار؛ پلی میان تاریخ و آینده یزد
فرارسیدن هفته گردشگری و هم‌زمانی آن با روز جهانی گردشگری در سال ۲۰۲۵، با شعار «گردشگری و تحول پایدار»، فرصتی ارزشمند است تا نه‌تنها به اهمیت اقتصادی این صنعت بپردازیم، بلکه از زاویه‌ای انسانی، فرهنگی و زیست‌محیطی نیز به نقش گردشگری در توسعه پایدار نگاه کنیم. به باور من، گردشگری فراتر از جاذبه‌ها و زیبایی‌های دیدنی است؛ این صنعت، پلی است میان گذشته و حال، میان فرهنگ‌های مختلف و میان جوامع محلی و جهانگردان، و می‌تواند به تجربه‌ای متحول‌کننده برای همه طرف‌ها تبدیل شود.
سید علیرضا سالار حسینی، معاون گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی یزد در یادداشتی نوشت: گردشگری مسئولانه و پایدار چگونه می‌تواند تأثیرات مثبت بلندمدت بر جامعه و محیط‌زیست داشته باشد. در این مسیر، استان یزد به عنوان یکی از مقاصد منحصر به‌فرد کشور، با برخورداری از بافت تاریخی ارزشمند، معماری اصیل و میراث فرهنگی غنی، نمونه‌ای روشن از ظرفیت‌های گردشگری پایدار است. برای من، دیدن کوچه‌های تاریخی یزد، بادگیرهای اصیل و محوطه‌های فرهنگی که هنوز اصالت خود را حفظ کرده‌اند، همواره یادآور مسئولیت ما در حفاظت از این میراث و انتقال آن به نسل‌های آینده است.
گردشگری، اگر به درستی مدیریت شود، می‌تواند به چند جنبه مهم توسعه پایدار کمک کند. نخست، این صنعت منبعی پایدار برای اشتغال و تقویت اقتصاد محلی است. تولیدات صنایع‌دستی، خدمات اقامتی، غذاهای سنتی و راهنمایی گردشگران، زمینه‌های اقتصادی متعددی ایجاد می‌کنند که برای بسیاری از خانواده‌ها و جوامع محلی حیاتی است. دوم، گردشگری وسیله‌ای برای ترویج فرهنگ و هنر بومی است. وقتی یک گردشگر در یزد، هنر زیلو بافی، سفالگری یا موسیقی محلی را مشاهده می‌کند، نه‌تنها تجربه‌ای فراموش‌نشدنی دارد، بلکه احترام و ارزش به فرهنگ و هویت محلی افزایش می‌یابد. سوم، گردشگری می‌تواند آگاهی عمومی درباره اهمیت حفاظت از محیط‌زیست و میراث فرهنگی را بالا ببرد. هر بازدیدکننده‌ای که با احترام به طبیعت کویر و بافت تاریخی یزد سفر کند، به یک سفیر فرهنگی و زیست‌محیطی تبدیل می‌شود.
با این حال، تحقق گردشگری پایدار بدون برنامه‌ریزی دقیق، مشارکت جامعه محلی و تغییر رویکردها امکان‌پذیر نیست. متأسفانه در برخی مناطق، گردشگری سنتی گاهی با آسیب به محیط‌زیست و فرهنگ همراه بوده است. تجربه شخصی من نشان داده است که تنها با آموزش، آگاهی‌بخشی و ایجاد تجربیات گردشگری مسئولانه، می‌توان این آسیب‌ها را به حداقل رساند و هم‌زمان ارزش افزوده فرهنگی و اقتصادی ایجاد کرد. بنابراین، تحول پایدار در گردشگری نیازمند همکاری بین‌بخشی میان نهادهای دولتی، فعالان گردشگری، سازمان‌های مردم‌نهاد و جوامع محلی است.
شعار امسال روز جهانی گردشگری، «گردشگری و تحول پایدار»، تأکیدی است بر لزوم تغییر نگرش‌ها و شیوه‌های سنتی. این تحول به معنای ایجاد توازن میان بهره‌برداری اقتصادی و حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگی، ارتقای کیفیت زندگی جوامع محلی و ارائه تجربیات اصیل و مسئولانه برای گردشگران است. به باور من، هر برنامه‌ای که تنها به جاذبه‌ها و درآمد اقتصادی توجه کند و به اثرات اجتماعی و زیست‌محیطی بی‌توجه باشد، نمی‌تواند پایدار باشد.
در این راستا، معاونت گردشگری استان یزد با همکاری نهادهای مرتبط، برنامه‌های متنوعی را در هفته گردشگری برگزار می‌کند. این برنامه‌ها شامل جشنواره‌ها، بازدیدهای فرهنگی، کارگاه‌های آموزشی و نشست‌های تخصصی با حضور کارشناسان حوزه گردشگری و میراث فرهنگی است. شخصاً معتقدم که این اقدامات نه‌تنها به افزایش آگاهی عمومی کمک می‌کنند، بلکه فرصت مناسبی برای تعامل میان گردشگران، جوامع محلی و متخصصان فراهم می‌آورند. این تعاملات، زمینه را برای تبادل فرهنگ، تجربه و دانش هموار می‌کنند و به ترویج گردشگری مسئولانه کمک شایانی می‌کنند.
درنهایت، بر این باورم که با هم‌افزایی تمامی ذینفعان، از مسئولان و فعالان حوزه گردشگری گرفته تا جوامع محلی و گردشگران، می‌توانیم گامی مؤثر در جهت تحقق گردشگری پایدار و حفاظت از میراث‌فرهنگی استان یزد برداریم. این مسیر نیازمند صبر، برنامه‌ریزی دقیق و تعهد بلندمدت است، اما تجربه نشان داده است که وقتی تمامی طرف‌ها با انگیزه و هدف مشترک همکاری کنند، نتایج ملموس و پایداری حاصل می‌شود.
به عنوان کسی که در این حوزه در حال فعالیت هستم، امیدوارم که هر بازدیدکننده از استان یزد، نه‌تنها زیبایی‌ها و جاذبه‌های تاریخی را ببیند، بلکه بخشی از فرهنگ و تاریخ ما را درک کند و خود به سفیر فرهنگ و میراث ما تبدیل شود. این باور شخصی من است که هر سفر آگاهانه و مسئولانه می‌تواند نقطه شروعی برای تحولی پایدار در گردشگری باشد و به حفظ ارزش‌های فرهنگی و طبیعی یزد کمک کند.
انتهای پیام/
