توسعه گردشگری در دسترس در یزد
تا همین چند سال گذشته، استفاده از فضاهای تفریحی و گردشگری از محدودیت‌های معلولان به‌حساب می‌آمد.
با وجود موانع زیادی از بدو ورود به فضاهای گردشگری، انگار استفاده از این اماکن برای افراد ناتوان جسمی ممنوع بود و به همین دلیل خانواده‌های این افراد، کمتر می‌توانستند همراه فرزندان معلول خود، سری به اماکن گردشگری بزنند.
محدودیت برای استفاده از این فضاها باعث خانه‌نشین شدن بسیاری از معلولان می‌شد و این مسئله به انزوای آن‌ها از اجتماع دامن می‌زد، اما خوشبختانه در طول چند سال گذشته، علی‌الخصوص در استان یزد، توجه ویژه‌ای به گروه‌های مختلف معلولان در دسترسی به سفر و استفاده از اماکن تاریخی و گردشگری شده است. البته این بدان معنا نیست که در این زمینه به رشد کافی دست پیدا کرده‌ایم، بلکه هنوز اول راهیم و این شروع، تنها جرقه امیدی برای معلولان خواهد بود.
رحیمه گنجی‌زاده یکی از فعالان حوزه گردشگری و تور لیدر در یزد است که در این سال‌ها، فعالیت‌های قابل‌توجهی درزمینه‌ی تحقق این نیاز معلولین داشته است.
گفت‌وگویی با روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان یزد داشته که در زیر می‌خوانید:
ابتدا خودتان را برای مخاطبان معرفی کنید و بگویید چرا حوزه گردشگری را برای فعالیتتان انتخاب کردید؟
رحیمه گنجی‌زاده هستم. کارشناس ارشد زبان و ادبیات عرب از دانشگاه یزد و مدرس دانشگاه که از سال ۹۶ به صورت تمام وقت در حوزه گردشگری فعالیت می‌کنم. علاقه به تاریخ و معماری مخصوصاً آداب و سنن و در یک‌کلام، عشق به شهرم، انگیزه‌ای شد تا در این رشته مطالعه و فعالیت کنم. به نظرم تنها سرمایه این حرفه، عشق است و این رشته مخصوص آدم‌های عاشق. کسانی که دل درگرو این خاک و شهر دارند و دل‌باخته رسم و رسوم و فرهنگ و هر آنچه از پیشینیان به ما رسیده، هستند. کسانی که همه همت و تلاششان، رساندن این امانت‌ها به نسل‌های آینده بوده است.
به نظرتان یک تور لیدر حرفه‌ای چه خصوصیتی دارد و چطور می‌تواند یک بازدید را خاطره‌انگیز کند؟
یک تور لیدر حرفه‌ای باید دارای مهارت‌های ارتباطی قوی، دانش عمیق مقصد، توانایی‌های سازمانی، سازگاری و رویکرد مشتری محور باشد. علاوه بر این، مدیریت بحران برای تضمین تجربه سفری خاطره‌انگیز و لذت‌بخش برای شرکت‌کنندگان بسیار مهم است.
در خصوص اولین حضورتان در جمع معلولین بگویید و این‌که چرا این قشر را انتخاب کردید؟
در سال ۲۰۱۶، شعار سازمان جهانی گردشگری «گردشگری برای همه» بود و استان یزد هم به تازگی ثبت جهانی شده بود که با توجه به اهمیت این موضوع ما سعی کردیم تا زمینه این شعار را فراهم کنیم. در سال ۱۳۹۷ در اداره‌کل میراث‌فرهنگی یزد حدود ۶ کمیته تخصصی داشتیم که قدیمی‌ترین آن کمیته مذهبی بود که من یکی از اعضای آن بودم. مدیرکل وقت از من خواستند که کمیته گردشگری در دسترس معلولین و سالمندان را راه‌اندازی کنم و من را در این زمینه بسیار راهنمایی کردند چون در واقع من هیچ ذهنیتی در این حوزه نداشتم و اتفاقاً بلافاصله بعد از آن در سال ۹۸، یزد میزبان نخستین جشنواره ملی معلولین شد که ما را به صورت جدی وارد این حوزه کرد.
میزبان این جشنواره، سازمان شهرداری بود و من به عنوان فعال گردشگری، در کنار تیم مناسب‌سازی و فنی قرار گرفتم تا چند مسیر و مکان و زیرساخت‌های شهر را مناسب‌سازی کنیم. در واقع تا قبل از ورود به جشنواره، ما فکر نمی‌کردیم حضور یک معلول در جامعه، خصوصاً اماکن گردشگری با این حجم از چالش روبه‌رو باشد.
بعد از آن مطالعات ما شروع شد و همه نیازهای معلولین را خود انجمن معلولین مخصوصاً انجمن ضایعه نخاعی یزد به عنوان مشاور، عنوان کردند و ما برای آن طرح و برنامه دادیم و تا حدودی نیازها رفع شد.
به نظرتان معلولین چه تفاوت‌هایی با دیگر افراد در بحث گردشگری دارند؟
تفاوت معلولین در نیازهایشان است. این قشر به دلیل داشتن شرایط خاص، دارای نیازهای ویژه‌ای هستند. در بحث حمل‌ونقل و محل اقامت باید دارای یک سری امکانات وجود داشته باشد تا معلولین بتوانند از آن استفاده کنند و این تنها برای قشر معلول نیست، افراد سالمند هم این نیازها را دارند که مهم‌ترین آن‌ها بحث حمل‌ونقل است. در حمل‌ونقل ریلی که هیچ امکاناتی وجود ندارد، در حمل هوایی، ظرفیت بسیار محدود است و در حمل‌ونقل جاده‌ای که معلولین هم بیشتر از آن استفاده می‌کنند به خاطر مسائلی ازجمله سرویس‌های بهداشتی بین راهی و مناسب‌سازی نبودن مجتمع‌های خدمات رفاهی، مسئله گردشگری برای معلولین به صورت معضل در آمده است که اگر به این مسائل خوب توجه شود و در این زمینه آموزش‌های لازم داده شود، به راحتی قابل‌حل است. من در این همراهی‌ها، متوجه شدم که معلولین همگی اهل سفر هستند و بسیار همراه و پایه هستند و از هر نوع بازدیدی استقبال می‌کنند.
به عنوان فعال گردشگری، مشکلات و موانع معلولین در خصوص بازدید از اماکن گردشگری چیست؟ چه راهکاری برای حل مشکلات پیشنهاد می‌دهید؟
در استان ما، چالش مهم، بحث اقامت است. متأسفانه ما ظرفیت اقامتی در دسترسمان کم است که امیدواریم در سرمایه‌گذاری‌های آتی درزمینه‌ی اقامتی، ظرفیت ویژه معلولین دیده و اضافه شود.
در خصوص راهکار باید بگویم که برای این موانع، دسترسی در تأسیسات و زیرساخت‌های گردشگری است که تنها از راه استفاده از شاخص‌های دسترس‌پذیری برای افراد کم‌توان در فرایند صدور و تمدید مجوز تأسیس اماکن گردشگری شهر و کشور امکان‌پذیر است. البته یکی از مصوبات ستاد مناسب‌سازی کشور نیز، همین است.
اگر تأسیسات گردشگری، ملزم به استفاده از شاخص‌های دسترس‌پذیر بودن در هر مرحله از گرفتن مجوز، تأسیس یا بهره‌برداری باشند، عملاً تمام واحدهای اقامتی پذیرایی تفریحی، برای معلولین دسترس‌پذیر می‌شوند.
آیا یزد شهر دسترس‌پذیر برای این قشر معلول است؟ چطور می‌توان دسترس‌پذیری شهر و اماکن گردشگری را در سطح وسیع محقق کرد؟
از آنجا که شهر یزد، دسترس‌پذیری را با محورهای گردشگری آغاز کرده است، ما امکان میزبانی گردشگران معلول را داریم و جزو معدود استان‌هایی هستیم که این امکان را دارند.
ما از سال ۹۸ به عنوان شهر گردشگر پذیر و دسترس‌پذیر معرفی شدیم که گسترده کردن این مورد فقط نیاز به آموزش و اطلاع‌رسانی دارد و در تحقق این امر باید سازمان‌ها و نهادهای درگیر، همه در یک راستا و همراه شوند و با یک ادبیات مشترک جلو بروند تا این ظرفیت توسعه پیدا کند.
انتهای پیام/
