جشن تیرگان (جشن آبریزان): تیرایزد و تیرماه (۱۰ تیر)
سیزدهمین روز در هر ماه زرتشتیان تیر یا تِشتَر نام دارد. در ماه تیر هنگامی که روز تیر فرا می‌رسد آن روز را جشن می‌گیرند. تیر در اوستا تیشتَریه و در پهلوی تِشتَر (teshtar) نام دارد.
تِشتَر* یا تیر نام ایزدی است که به باریدن باران کمک می‌کند و همچنین در باور ایرانیان نام ستاره‌ای است که هر گاه در آسمان پدیدار آید مژده باریدن باران را با خود دارد و کلیه اوستادانان آن را به سیریوس (sirius) ترجمه نموده‌اند. در فرهنگ‌ها به نام ستاره‌باران نوشته شده است و این ستاره را عرب‌ها شعری یمانی گویند و نباید آن را با تیر یا عطارد یکی دانست.
گروهی این جشن را یادگار پیروزی ایرانیان بر تورانیان می‌دانند که در زمان پادشاهی منوچهر، پادشاه پیشدادی سپاه افراسیاب تورانی قسمت زیادی از سرزمین ایران را اشغال کرده بودند و قرار آشتی بر این شد که از سوی سپاه ایران از طبرستان تیری رها شود و در هر جا بر زمین فرود آید مرز ایران و توران تعیین شود؛ بنابراین آرش از قلّه دماوند با تمام توان تیری از کمان رها ساخت و به روایتی آن تیر از طلوع آفتاب تا نیمروز در حرکت بود تا بر کنار رود جیحون بر درختی تنومند نشست و به این ترتیب مرز ایران و توران مشخص شد.
روایت دیگر نیز به این صورت است که گویند: در زمان ساسانیان هفت سال قحطی شد. مردم به بیابان رفتند و به نیایش* پرداختند و باران بعد از هفت سال شروع به بارش کرد. از آن سال به بعد ایرانیان در چنین روزی جشن می‌گیرند. در کرمان و بم به این مراسم «تیر و جشن» هم می‌گویند.[۱] در چنین روزی برای شادی بیشتر به یکدیگر آب می‌پاشند و در واقع مراسم آبریزان هم در این جشن برگزار می‌شود. این جشن در قدیم از روز تیر شروع و تا روز باد به مدّت ۱۰ روز برپا بود.
*تیر یا تشتر، ستاره باران است و هرگاه که در آسمان پیدا شود و بدرخشد مژده باران می‌دهد.
*در نیایشی که در چنین روزی خوانده می‌شود، این گونه آمده است: چهارپایان خرد و بزرگ و مردم مشتاق دیدار تشتر هستند. کی دوباره این ستاره باشکوه و درخشان طلوع خواهد کرد. کی دوباره چشمه‌های آب به ستبری شانه اسبی، جاری خواهد شد؟ (فقره پنجم تیریشت)
