گزارش مركز تحقيقات موريانه و ساير عوامل زنده خسارتزا به بناهاي تاريخي شهر يزد
اين مركز در اوايل سال 1383 در پايگاه پژوهشي ميراث فرهنگي شهر تاريخي يزد تاسيس گرديده است. با توجه به ميزان گستردگي خسارت موريانه ها در اكثر بناهاي تاريخي شهر يزد، اين مركز در ابتداي فعاليت خود كنترل موريانه ها را در بناي تاريخي بقعه ي سيد شمس الدين (معروف به مدرسه شمسيه) شروع نمود. در اين راستا 3 گونه موريانه با نام هاي علمي Anacanthotermes vagans، Microcerotermes sp. و Amitermes vilis شناسايي شدند. اين موريانه ها متعلق به گروه موريانه هاي زيرزميني يا Subterranean termites مي باشند.
كنترل سوسك هاي چوبخوار در بناهاي تاريخي شهر يزد
بعد از موريانه ها،سوسك هاي چوبخوار بيشترين اهميت را در ميان حشرات مخرب چوبها در ساختمانها دارند و از آنجا يي كه ميزان خسارتي كه سوسكهاي چوبخوار بوجود مي آورند به فاكتورهايي از قبيل نوع چوب(چوب سخت يا چوب نرم)،رطوبت چوب، شرايط محيطي محل هجوم سوسك بستگي دارد.
كنترل موريانه‌هاي زيرزميني بناي بقعه‌ي سيد شمس الدين
چكيده:
بقعه‌ي سيد شمس الدين يكي از بناهاي دوره‌ي ايلخانيان مي‌باشد كه در محله چهارمنار شهر تاريخي يزد قرار دارد. اين بناي تاريخي مانند اكثر بناهاي قديمي شهر يزد شديداٌ مورد حمله موريانه‌هاي زيرزميني (Subterranean termites)قرار گرفته است. جهت كنترل موريانه‌هاي زيرزميني اين بنا با استفاده از سيستم طعمه‌گذاري (Baiting system)، تعداد 400 تله (In- ground stations)در اطراف ساختمان نصب گرديد. تله‌ها بطور هفتگي مورد بازديد قرارمي‌گرفتند. هر تله‌اي كه مورد حمله موريانه قرار مي‌گرفت طعمه داخل آن كه از قطعات مقوا تشكيل شده بود با طعمه مسموم تعويض مي‌گرديد. طعمه مسموم (Bait)از مقواهايي به طول 25 سانتيمتر و عرض 7 سانتيمتر تشكيل شده بودند كه در آنها يكي از مواد شيميايي اسيد بوريك، هگزافلومارون و هگزافلومارون+پيري‌پروكسيفن به ترتيب با نسبت‌هاي 1 درصد، 300 پي‌پي‌ام و 150 پي‌پي‌ام+150 پي‌پي‌ام ابقاء شده بودند. جهت بررسي ميزان كارايي سيستم طعمه گذاري بر روي جمعيت موريانه‌هاي زيرزميني، 2 شاخص مورد توجه قرار گرفت. اولين شاخص عبارت بود از چگونگي روند آلودگي جديد (New active stations). داده‌ها نشان مي‌دهند كه آلودگي جديد با يك نوسان جزيي تا بازديد هفتم سير صعودي دارد ( حداكثر 24 آلودگي جديد) و سپس سير نزولي آن شروع مي‌شود، بطوريكه در بازديد بيست و هفتم به صفر مي‌رسد. دومين شاخص عبارت بود از چگونگي روند تله‌هاي فعال (Alive active stations). منحني نله‌هاي فعال تا بازديد هشتم روندي صعودي داشت (حداكثر 99 تله) و پس از آن روند نزولي پيدا نمود، بطوريكه در بازديد بيست و هشتم تعداد تله‌هاي فعال به حداقل خود (9 تله) رسيد. نكته بسيار قابل توجه در اين بررسي همبستگي نسبتاٌ زياد بين متغيرهاي تله فعال و آلودگي جديد مي‌باشد (r= 0.77). از اين همبستگي چنين استنباط مي‌گردد كه در اثر تاثير طعمه‌هاي مسموم، جمعيت موريانه‌ها در داخل كلني‌ها بتدريج كاهش مي‌يابد. در نتيجه حمله به تله‌ها (Monitoring stations)نيز سير نزولي پيدا مي‌كند. در محل مورد مطالعه 3 گونه موريانه با نام‌هاي علمي Anacanthotermes vegans (Hagen)( از خانواده Hodotermitidae)، Microcerotermes sp.و Amitermes vilis Silvestri(از خانواده Termitidae) مورد شناسايي قرار گرفت. با توجه به تعداد تله‌هاي فعالي كه توسط هر گونه مورد حمله قرار گرفته بودند، A. vilisبه عنوان گونه غالب تعيين گرديد.
غیاث الدین نقش بند نقاشی توانا، شاعری خوش قریحه وبافنده ای چیره دست
از میان ده ها هنرمند سر شناس و معروف ایرانی درزری بافی می توان غیاث الدین نقشبند را نام برد .
غیاث هنرمندی شایسته بود و در طراحی نقوش پارچه چنان مهارتی داشت که اورا غیاث نقشبند می نامیدند .نه تنها غیاث بلکه خانواده او نیز سالیان طولانی درخدمت جامعه هنری ایران بودند . مخمل و زری های زمان شاه عباس صفوی از زیباترین پارچه هایی است که تاکنون درایران بافته شده است و شکی نیست که یکی از برجسته ترین استادان بافت پارچه های زری ومخمل درآن زمان خواجه غیاث الدین نقشبند یزدیست که از نوادگان مولانا کمال خطاط ، مشهور به « عصار » به شمار می رفته است .
دارایی / ایکات
از بافته های زیبا و منحصر به فرد یزد دارایی است پارچه ای که ماده اولیه آن از ابریشم طبیعی بوده است اما در حال حاضر در بافت آن از نخ ویسکوز استفاده می شود .
فرش هنر سه هزار ساله ایرانی
قالی دست ساخته ای که بیش از هر صنعت دستی دیگری ریشه در اقصی نقاط این سرزمین پهناور دارد و یکی از باارزش ترین وقدیمی ترین هنرها است . دستبافی که درطی قرون واعصار ترقی وتکامل چشمگیری داشته است اما متاسفانه درسالهای اخیر از مرکز توجه افتاده است .
