مزار پیر برج

مزار پیر برج درمحله ای به همین نام و درمحل کنونی بقعه شاهزاده فاضل قرار داشته است . بطور کلی دراین مکان یکی از چهار دروازه قدیمی یزد قرار داشته (دروازه کیا یکی از چهار دروازه ای است که درزمان علاءالدوله کالنجار _حکومت آل کاکویه _ وتوسط سرهنگان او ساخته شد) . که دورتادور آن حصار قدیم یزد( درزمان اتابکان ) کشیده شده بود درزمان حکومت آل مظفر ، امیر مبارزالدین محمد به حفر خندق را دور زد بنابراین آن مکان به پیر برج اشتهار یافت .

مولف تاریخ جدید یزد دربیان آن ذکر می کند :« وغالب آن است که از شهدای فهرج است که بعضی در آن زخم خورده و بیرون آمده اند … اما قبر بزرگوار او مخفی بود وپس معلوم نبود که در این مقام امامزاده بزرگوار است تا زمان دولت مبارزالدین محمد مظفر درآمد شهر را بزرگ گردانید وبسیاری از بیرون داخل شهر کرد و بارو کشید و حفر خندق کرد وچون بدین مقام رسید حفاران کلنگ زدند و بشکافتند ، قبر پیدا شد نگاه کردندشخصی مهیب دیدند با جامه های سبز و سفید درآن قبرآسوده و جامدها پوسیده و ریزنده نگشته و مصحفی برسینه او نهاده و براندام او جراحت یافتند . چنانچه آورده اند که حفاری پاره ای پنبه از جراحت او برداشت خون تازه بر پنبه یافت . آوازی به گوش حفار آمد که دست خود نگهدار … حفار از آن هیبت بیفتاد و بیخود شد ومزدوران دست از کار برداشتند وخبرنزد محمد مظفر آوردند و آن روزدرگذشت وچون شب در آمد چند علم نور معاینه دیدند که از آن قبر برمی آید روز دیگر محمدمظفر سوارشد و برزیارت آمد و بفرمود که قبر را ببستند و فصیل برآن طرف قبر نهادند و درمیان هردو فصیل قبر او راست کردند و صومعه بربالین قبر او بساختند» .

در سال ۸۴۴ هجری امیر قطب الدین خضر شاه بن امیر اعظم سعید شمس الدین محمد حضرشاه قطعه ای زمین را به آن متصل و گنبدی زیبا ساخت و قبر را باکاشی و آجر پوشاند .

جامع مفیدی نیز چنین آورده « که در بیرون مزار شاهزاده فاضل تلاری از چوب ساخته و شیخ بزرگوار مشهور به پیر برج در آنجا آسوده … و ایامی که محمد علی بیک ناظر بیوتات کرکراق سرکار خاصه شریفه دارالعباده یزد می بود برجی رفیع اساس که از قدیم الایام در آنجا ساخته بودند عمارت کرده نقاره خانه را از میدان خواجه ضیاء الدین محمد برآنجا نقل نمود…»

وگفتی است مزار وحشی بافقی ( از شعرای قرن دهم ـ مستوفی ۹۹۷ هجری ) در مزار پیر برج ذکر شده است .