موقعیت :

محله سرچم از جمله محلات قدیم یزد می باشد که از جهات شمال به محلات جنت آباد و سید گلسرخ ، از جنوب به محله شاه ابوالقاسم ، از غرب به محله شیخداد ، واز شرق به محله کوشکنو محدود می باشد.

وجه تسمیه :                     

در باب تسمیه آن گویند که «جمع »است به مناسبت آنکه مردم در یکی از واقعه های سیل بر سر بلندی تجمع کردند.

سیر تحول :

ازمطالب مورخان محلی یزد چنین مستفاد می شود که محله سرچم در قرن هفتم هجری ایجاد گردیده است. و در قرن نهم هجری از مزارهای معروف خارج شهر بشمار می رفته است .

عناصر شاخص تاریخی :

آثار تاریخی این محله عبارتند از :

۱- بقعه سید گل زرد

۲- مسجد سرچم

۳- بازارچه و مرکز محله سرچم

۴- بقعه سید گل مشکینجه

۵- حسینیه سرچم

اطلاعات منابع مدون :

محله سر جمع درتداول عامه «سر چم»گفته می شود کما اینکه در «تاریخ شهدای یزد »چند بار به همین صورت ذکر شده .ذکر این محله درتواریخ یزد مکرر آمده و در قرن نهم از محلات خارج شهر بوده است .

 بنا به نوشته احمد کاتب سال ۶۷۳ براثر وقوع سیل محلات مریاباد ، سرسنگ ، و بخشهایی از محله یعقوبی وسلغرآباد تخریب گردید و صدمات زیادی به مردم این محلات آورد عموم مردم از خرد وکلان بر سر بلندی تجمع کردند وپس ازپایان یافتن سیل ،مردم کم‌کم به احداث ساختمانهای جدید پرداختندوبدین مناسبت درابتدا به آن مکان «سرجمع»گویندودر عهد مؤلف به«سرچمر »مشهور گشت.

ازمطالب تاریخ یزد چنین بر می آید که محله سرچم یکی از محلاتی است که ازآب قنات تفت ونصیری بهره مند گردد درتاریخ یزد آمده است: « آسیای کهنه و مامانوک ومشتوک ویخدان ونوغاباد ومسعودیه وسردوراه وتبوک وچهار منار ومدرسه مصلی عتیق وکوچه خطیب وخلف باغ عزآباد واسکندریه وسرچم وقریب دویست مصنعه از این آب (آب تفت ونصیری )پرمی شود ومردم از آن منفعت می یابند.

مؤلف جامع مفیدی این محل را محل دفن سید سرچم و سید خمیر ذکر کرده است و آورده که سیدسرچم از سادات مورد احترام مردم بود که در سال ۸۵۶ نزدیک برج اولیا دفن گردیده است .

همچنین در ذیل معرفی سید حسین گلسرخ و پیر خمیر آورده که این سید در محله سرچم مغازه نانوایی داشته است که امروزه نیز قسمتهایی از خانقاه پیر خمیر ( از مریدان سید گلسرخ ) باقی مانده است .

 بطو کلی آنچه از مطالب بالا استناد می شود این است که محله سرچم یکی از محلات خارج شهر بوده است که در قرن نهم هجری به عنوان یکی از مقابر قدیمی و عمده ذکر شده است

 بطوری که امروزه در مسجد کنونی سرچم ، در سنگ قبری از قرن پنجم هجری دیده می شود که صحت گفته های فوق را تأ یید می نماید بدین مضمون :

۱- سنگ قبر مورخ ۴۷۵ به اندازه ۲۷×41 سانتی متر که آیات و عبارت مذکور در ذیل بر آن نقل شده است

حاشیه : بسم ا … الرحمن الرحیم کل من علیها فان و یبقی وجه ربک ذوالجلال و الاکرام

متن : هذا قبر ابراهیم بن عبد الرحمن  … بن سهلان من … سنه خمس و سبعین و اربعائه

۲- سنگ قبر به همان اسلوب و به اندازه  39 ×62  سانتی متر که حاشیه اول به علت سائیدگی قابل قرائت نیست .

حاشیه دوم ( سوره آل عمران آیه ۱۸ ) پیشانی ( شهادتین )  متن : هذا قبر  … رجب  …. اربع مائه