اطلاعات منابع مدون :

آبادانی این محله ازامیر چخماق شامی است بدین معنی که او در محله دهوک به ایجاد مسجد پرداخت وپس از آن محله مذکور به نام او خوانده شد ؛از تواریخ یزد چنین بر می آید که «دهوک »به قسمت بالا وپایین تقسیم می شده وتأسیسات امیر چخماق در «دهوک اسفل »یا «سفلی »بوده است .این محله در زمان تألیف تاریخ یز دخارج شهر (ظاهر شهر )محسوب می شد .اما پس ازایجاد بناهایی که به دستور امیر چخماق شامی صورت گرفته به محله میر چخماق مشهور شد .

در تاریخ یزد ذیل «ذکر کاروانسرا وخانقاه امیر مشارالیه (امیر چخما ق )وچاه سرد وحمام وقنات خانه »آمده است :«درظاهرشهر یزد در محله دهوک کاروانسرای عالی که در هیچ دیار مثل آن نیست بنا نهاد وقریب سی وپنج صفه وگنبد ساخته وبر در هر گنبد ی ایوانی متصل بهآن وحوض وسیع از مرمر تراشید وآب خیرآباد دهوک رادر آن جاری کرده وبر درگاه ساباطی رفیع وده دکان ساخته و در جنب آن خانقاه مروح وحوض آب درمیان خانقاه و باغچه مشجر در خلف خانقاه وقنات خان نیکو در میان کاروانسرا وخانقاه ومصنعه عالی ساخته ومقابل حمامی در غایت خوبی ومسجد جامع که در اوصاف مساجد ذکر آن گفته خواهد شد .

همچنین مؤلف تاریخ یزددر جای دیگر کتاب خود آورده است که مسجد جمعه نو که بعدها به مسجد امیر چخماق معروف گردید درمحله دهوک خارج یزد امیر جلال الدین چخماق شامی سردار معرو ف شاهرخ ویکی از حکام یزددرقرن نهم هجری وهمسر وی بی بی فاطمه خاتون احداث گردید .

نویسند ه تاریخ جدید یزد بااندکی تغییرچنین آورده است «امیر چخماق در محله دهوک سفلی مسجد جمعه وخانقاه وکاروانسرا وحمام ومصنعه وقنادخانه وبازار وچاه آب سرد سازد اد وآن محله را بدین سبب بسیارقیمت بفرود ومسجد جمعه رامسجد نو خواندندوصفه وگنبد رفیع بنا گردانید و….»

بنا به نوشته احمد کاتب بر اثر وقوع سیل در سال ۸۵۹هجری اکثر قنوات روستاهاومحلات یزد همچون مله دهوک اعلی وسفلی ،کوچه باغ صوفیان ،اسکندریه ،باغ کمال ،مصلی عتیق ،تازیان ،غازیان ،پشت باغ عزآباد ،محله کوچه خطیر تا چهار منار چنان ویران نمود که آثار عمارت بر جای نماند .

 در جامع مفیدی هر و نام «دهوک »و«میر چخماق »دیده می شود ومعلوم می گردد که در عصر صفوی هنوز نام «دهوک»بر جای بوده است .بنا به گفته مستوفی بافقی ارسلان خاتون همسر سلطان علاءالدوله کاکویه دو کنیز بنامهای ابرو دیگری مبارکه داشت ،این دو کنیز به ساری یکدیگر دو قنات متصل یکدیگر رااحداث کردند .

درعهد مؤلف آن قنات به ابر و مبارکه مشهور گردید وسر چشمه آن محله خلف خانعلی است ودر محله میر چخماق ودهوک وسایر محلات یزد به مصرف میرسید..