تداوم حیات، رمز ماندگاری خانه های قدیمی یزد
خانه های قدیمی یزد از جمله بناهای ارزشمند از لحاظ قدمت و معماری بوده که یادآور زندگی سنتی مردم کویر نشین می باشند.
به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد؛ معماری منحصر به فرد خانه های قدیمی یزد، اتخاذ روشهای ساختمانی مناسب، انتخاب مواد و مصالح سازگار با اقلیم، همچون نما سازی با سیم گل و دم گیری گچی، زیبایی، آسایش و دوام را برای ساکنین کویرنشین آنها به ارمغان می آورد. از فضاهای اصلی خانه های سنتی یزد، اطاق سه دری، اطاق پنج دری، اطاق شکم دریده، کریاس و اطاق مهمانخانه، حیاط مرکزی، تالار، حوض، زیرزمین، بادگیر، سرداب و کلاه فرنگی می باشند که در واقع هر کدام از این فضاها سمبل یک چیز خاص و بر طرف کننده موردی از نیازهای اعضای خانه بوده است.
خانه های قدیمی در یزد از نظر وضعیت استقرار عموما در جهت قبله قرار دارند. این جهت گیری از نظر اقلیمی، شرایطی را به وجود می آورده تا فضاهای تابستانی و اتاقهای زمستانی به طرزی منطقی پیرامون حیات مرکزی قرار گیرند. حیاط مرکزی، اصلی ترین فضای خانه های یزدی محسوب میگردد. حوض آب در وسط حیاط که عمق آن به حداکثر میرسد و انرژی خورشید را در خود جای میدهد، باغچه ها و تریشه ها با درختان کم آب خواه همچون انار، انگور، انجیر، مورد و عناب ضمن تامین سایه و ایفای نقش در تولید و زیبایی، فقر رطوبت محیط را جبران میکنند.
در مکتب معماری یزد،”حرمت” و “حجاب” یک اصل تلقی می گردد. حریم خانواده ها از احترام ویژه و بالایی برخوردار است. خانه ها باحجابند و قلمرو خصوصی خانه ها از تجاوز سمعی و بصری به دور است. کوبه، هشتی، کریاس، دالان و دیوارهای بلند و همچنین چگونگی قرارگیری و چینش دیگر مکان‌های موجود در داخل خانه و حیاط به گونه‌ای است که مطلب فوق را به اثبات می‌رساند.
با توجه به اینکه راز ماندگاری خانه های تاریخی یزد تداوم حیات در آنهاست، در این راستا بسیاری از این بناهای ارزشمند پس از شناسایی، بازسازی شده و تغییر کاربری داده اند و برخی از آنها نیز تبدیل به موزه، رستوران، کافه، هتل سنتی و گاهی ترکیبی از همه شده است.
میهمانان این شهر تاریخی لذت سفر به یزد را در کنار تماشای تاریخ و اصالت آن، با اقامت در هتل های سنتی مجلل و دیدن خانه هایی که در قدیم، متعلق به اشراف زاده ها و افراد شاخص شهر بوده اند تجربه می کنند.
گفتنی است: تاکنون بالغ بر ۴۲۹ خانه تاریخی استان یزد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است که ۱۸۹ مورد متعلق به شهر میراث جهانی یزد می باشد. از مهمترین آنها از لحاظ زیبایی بصری می توان به خانه لاریها، خانه دکتر مرتاض و خانه دکتر رسولیان اشاره کرد و از لحاظ قدمت خانه های ایلخانی شادمان و لوک زاده واقع در بافت تاریخی یزد از شاخص ترین این خانه ها به شمار می روند.
