مداخله کشورهای عربی سد راه ثبت جهانی بادگیرهای یزد
هر چند شهر جهانی یزد به شهر بادگیرها نیز معروف است و تعداد زیادی از بادگیرهای منحصربفرد آن به ثبت ملی رسیده ولی پرونده ثبت جهانی بادگیرهای این دیار با مداخله و اعتراض نمایندگان کشورهای عربی به ویژه امارات متحده عربی تاکنون به سرانجام نرسیده است.
به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد؛ “سید مصطفی فاطمی” در این خصوص گفت: ۱۰ سال از تلاش برای ثبت جهانی بادگیرها با عنوان «ثبت فن‌آوری ساخت بادگیر» می‌گذرد ولی علی‌رغم ارسال پرونده مذکور به یونسکو، به دلیل مداخله و اعتراض نمایندگان کشورهای عربی به ویژه امارات متحده عربی تاکنون محقق نشده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد به پژوهش‌های متعدد صورت گرفته در این رابطه و همچنین مطالعات یکی از اساتید یزدی ساکن کانادا در خصوص ریشه‌یابی واژه‌ی «بادگیر» در ادبیات اشاره می‌کند و می‌گوید: متاسفانه علی‌رغم تمام این تفاسیر پرونده ثبت جهانی بادگیرها در فهرست آثار معنوی یونسکو متوقف شده است.
فاطمی از تلاش برای طرح مجدد پرونده ثبت جهانی بادگیرهای یزد در یونسکو خبر داد و خاطرنشان می‌کند: البته به دلیل تعدد پرونده های در نوبت جمهوری اسلامی ایران به یونسکو، این طرح با تعلل مواجه شده ولی در حین حال اداره کل میراث فرهنگی استان بارها برای همکاری جهت تکمیل و به جریان افتادن این پرونده اعلام آمادگی کرده است.
این مقام مسئول از روند تکامل بادگیرها از فلات مرکزی به سایر نقاط ایران به عنوان مهمترین دست‌یافته‌ی تحقیقات صورت گرفته برای ثبت جهانی این سازه نیز یاد می‌کند و می‌گوید: روند تکامل بادگیرها بر اساس مستندات موجود از یزد، کرمان و سمنان شروع و پس از آن به سمت شهرهای حاشیه خلیج فارس و هرمزگان و در نهایت به کشورهای عربی به ویژه کویت، عمان و سایر کشورهای عربی راه یافته است.
فاطمی با بیان اینکه ایجاد بادگیر قطعاً از زندگی مردمان دیار کویر شکل گرفته، گفت: گرمای شدید و موضوع بقا در این سرزمین، مردم مناطق کویری ایران را به سمت پیدایش چنین ابداعاتی سوق داده به نحوی که بنا بر پژوهش‌های صورت گرفته در ابتدا اقدام به حذف یکی از دیوارهای ساختمان‌هایشان و ایجاد تالارها و طاق‌ها کردند و در ادامه به ویژه در عصر ایلخانی، این تالارها بلندتر شدند تا تهویه هوا را بهتر انجام دهند.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد در ادامه عنوان کرد: پس از آن که زیرزمین ها به عنوان دریچه هایی در تهویه هوا بکار گرفته شدند، بادگیرهای یک طرفه ابداع شد و سپس بادگیرهای چند ضلعی، دایره‌ای و سایر بادگیرها شکل گرفتند که تمامی انواع آن در یزد وجود دارد.
فاطمی در پایان نیز قدمت تکنولوژی بادگیر را بیش از تصورات کنونی دانست و در این باره گفت: بادگیر با عنوان “بادآفره” در اشعار رودکی که متعلق به قرن ششم هجری است نیز دیده می‌شود که بیانگر قدمت افزون‌تر این سازه‌ها در کشورمان است.
