بقعه ملااسماعیل

بقعه ملا اسماعیل                                                     شماره ثبت ملی: _____

موقعیت مکانی

بقعه ملا اسماعیل  با مساحت تقریبی ۴۰۰ متر مربع در جنوب میدان خان ، جنب مسجد ملااسماعیل واقع شده است .

منابع تاریخی

آخوند ملا اسماعیل بن عبدالملک عقدایی متولد ۱۱۵۳ ازعلمای یزد وفقهای مشهور قرن سیزدهم بوده است که در اواخر عهد زندیه و اوایل عهد قاجاریه می زیست وی درسال ۱۲۳۰ درعهد فتحعلی شاه قاجار وفات کرد و در مقبرۀ جوار مسجد ملااسماعیل مدفون گردید. بانی بقعه، میرزا سلیمان حسن طباطبایی می باشد که در عهد قاجاریه (۱۲۵۳هجری) می زیست وخودش هم در این زیارتگاه به خاک سپرده شد .

از جمله احداثات ملا اسماعیل عقدایی را می توانبه بازار، مدرسه، آب انبار ملااسماعیل ، مرمت مدرسه محسنیه ۱۲۱۸قمری ، احداث قنات و مزرعه نجف آباد مشهور به مزرعه آخوند ، ساخت مسجد شاه یحیی و احداث مسجدی بزرگ در ۱۲۲۲هجری قمری که بعدها به نام وی شهرت یافت، نام برد.

از خاندان اومی توان به  بزرگانی چون آیت الله محمد تقی ابن ابی طالب اردکانی و فاظل اردکانی اشاره کرد.

مشخصات

مزار ملااسماعیل از سه درب قابل دسترسی است . دو تا ازورودی ها به کوچه راه دارد و ورودی دیگر به شبستان مسجد ملااسماعیل راه می یابد . پوشش سقف تاق وتویزه با قد پای کوتاه می باشد همچنین داخل آن سه صفه و آن چند طاقچه به چشم می خورد .و در بالای بقعه مابین دوپای تویزه های تاق ،طاقچه ای تعبیه شده است.  پوشش سقف داخلی زیارتگاه با گچ اندود شده و کف آن با موزائیک پوشیده است . سه درآهنی داخل بقعه از الحاقات آن به شمار می رود . صورت قبری دربنادیده می شود که اطراف آن را با ضریح آهنی گرفته اند . این قبر منصوب به ملا اسماعیل است که نام بقعه نیز به ایشان منسوب می شود.

کتیبه های تاریخی                   

آثار تاریخی این مزار عبارت است از :

۱ـ کتیبه قلمی به مرکب وخط نسخ خوش بر سه ضلع صفه جنوبی که سورۀ جمعه است ورقمی دارد بدین عبارت :

کتیبه محمد حسین الشریف حسب الخواهش بقعه سلیمانی وخادم عالم علوم ربانی حبیب الله الطباطبائی اتمام یافت(( فی شهر ذی قعده الحرام ۱۲۵۳)) .

۲ـ سنگ قبر ملااسماعیل که به خط نستعلیق این اشعار بر آن نقرشده : 

                                                 هوالباقی

به عهد آصف دوران سمی حضرت موسی                به انجام آمد این مسجد ، چه مسجد بانی سینا

اساس رفعتش خوشتر زطرح طارم خضرا ( کذا )                   حضیض گنبدش برتر ز اوج گنبد خضرا

مقرنس سطح زیرش مثل ………………………….گردون         مکوکب پایۀ بستش ازین هفت اختر نورا

از آن خورشید گه دراوج گاهی درحضیض آمد                       که هم برشمسه هم بر …گردد جبین آسا

بهشتی این بنا وخشتش از مه باشد وازخور                       بلی جنت ز خشتی وز خشتی زربود زیبا

ملا یک را مطاف وقدیسان را مقصد ومعبد                        ندانم بیت معمورست این یا مسجد اقصی

دراینجا باادب نه پا سر آزرم بیش افکن                                که سربنهاده اینجا ساکنان عالم بالا

به طور از بهر عرض جاجتش حاجت نمی بودی           اگرموسی به موسی هنگام مناجات آمدی اینجا

اگر از وادی ایمن سوی این بقعه می آمد                            نمی بایست اورا سینه زد بر سینه سینا

به بابش اهل علم واهل دانش رابود مسکن                          بود شیخ حرم پرورده را اندر حریمش جا

امین المله والدین نظام الشرع المعیل                                  که خود بانی این مسجد بفدی از همت والا

چو آن علامه مدفون درین بیت الشرف گفتم                          همانا حجراسمعیل اندر کعبه شد پیدا

بود سال وفاتش یکهزار ودوصد وسه ده                           نخواهد تا ابد ازیاد رفت این نام کبری ( کذا)

بخوان بر خاک وی …………حمد…………                            که باشد از قبول وی بنای نعمت عظمی

۳ـ سنگ قبر حاجی ملا عبدالله لاری خلف ملا حاجی محمد ( ۱۲۴۷هجری)

۴ـ سنگ قبر آقا علی متوفی در ۱۲۷۶ ( که ازعلماء وفقها بوده ) به خط نسخ با رقم (( حررّه محمد رضا ))

۵ـ  سنگ قبر میرزا سلیمان حسنی طباطبائی مورخ ۱۲۵۳ وبه خط خوش با رقم (( حررّه حسین الشرف ))

۶ـ سنک قبر حاجی سید احمد ولد آقا میزا صادق متوفی در ۱۲۳۷ که در حیاط بقعه متصل به کوچه قرار دارد.